Nguyễn Trọng Tạo – Nguyễn Thụy Kha – Đoàn Tử Huyến
Sưu tầm và biên soạn


Lời ngỏ

Có thể nói Trịnh Công Sơn là một tài danh Việt Nam thế kỷ XX. Ông là hiện tượng đặc biệt trong làng tân nhạc nước nhà với số lượng công chúng hâm mộ hiếm có suốt hơn 40 năm qua kể từ khi ông công bố ca khúc đầu tiên Ướt mi vào năm 1959. Suốt trong cuộc “chiến tranh Việt Nam”, hàng trăm bản nhạc tình và nhạc phản chiến của Trịnh Công Sơn đã được hát lên ở miền Nam, và đặc biệt là từ sau chiến thắng lịch sử xuân 1975 thống nhất nước nhà, âm nhạc của ông đã chinh phục hàng triệu, triệu con tim yêu nhạc trong nước và nước ngoài. Chính vì vậy mà tin Trịnh Công Sơn qua đời đã làm chấn động lòng người từng yêu nhạc, yêu thơ, yêu tranh và yêu cách sống của ông. Hàng nghìn vòng hoa viếng, hang nghìn bài viết tiếc thương và ghi nhận những cống hiến lớn lao của ông đã nói lên điều đó.
Chúng tôi, những người mến mộ, những người bạn và cũng là đồng nghiệp của ông, trong niềm xúc động chân thành đã cùng nhau sưu tầm lại những bài viết về ông, những trước tác của ông nhằm lưu giữ kỷ niệm về người nghệ sĩ lớn, một thiên tài đã từng có mặt trên chốn trần gian này. Và để tưởng nhớ ông, chúng tôi xin chọn lại một phần nhỏ trong bộ sưu tập Trịnh Công Sơn, làm thành cuốn sách Trịnh Công Sơn Một Người Thơ Ca Một Cõi Đi Về. Cuốn sách được chia làm bốn phần: phần 1 gồm những bài viết về Trị nh Công Sơn trước khi ông mất; phần 2 tập hợp một số bài viết của ông về cuộc đời và nghệ thuật; phần 3 giới thiệu 63 bài thơ (ứng với 63 năm ông ở trọ cõi trần) rút từ các ca khúc Trịnh Công Sơn; và phần 4 - Một Cõi Đi Về - tập hợp một phần nào bài viết về ông sau khi ông qua đời. Ngoài ra, cuốn sách giới thiệu một số hình ảnh tư liệu về ông, tranh vẽ và bản nhạc của ông.
Thời gian để làm nên cuốn sách này quá vội, tư liệu được tập hợp từ nhiều nguồn, bề bộn, việc sắp xếp, chọn lựa và biên tập chưa thật sự kĩ càng, một số bài chỉ có thể trích đoạn, một số bài chúng tôi biết là có nhưng chưa sưu tầm được, chúng tôi cũng không kịp liên lạc với những người ở xa có góp mặt trong cuốn sách này, vì vậy chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót đáng tiếc. Nhưng vì tình yêu Trịnh Công Sơn, nhóm biên soạn xin cúi đầu cầu mong bạn bè bốn phương đại xá, và hy vọng sẽ nhận được những lời chỉ giáo ân tình. Cũng vì tình yêu Trịnh Công Sơn, chúng tôi xin được xem cuốn sách này là một nén tâm nhang tưởng nhớ linh hồn người nghệ sĩ đã mang đến cho con người “những giấc mơ đời hư ảo”.
Hà Nội, 22-4-2001

Nhà biên soạn

*********************************

Mục Lục

1.MỘT NGƯỜI THƠ CA

Bên Đời Hiu Quạnh - Khánh Ly
Căn Nhà Của Những Gã Lang Thang - Hoàng Phủ Ngọc Tường
Chút Thiên Thu Còn Mãi - Hoàng Phủ Ngọc Tường
Chuyện Lạ Trong Tình Sử Trịnh Công Sơn - Nguyễn Trọng Tạo
“Cõi Đi Về" Của Trịnh Công Sơn - Phan Hạng
Cuộc Hành Trình Làm Người Việt Nam Qua Trịnh Công Sơn - Thế Uyên
“Để Gió Cuốn Đi...” - Hồ Thị Hải Âu
Đẹp Như Tranh Trừu Tượng Phạm Duy
Diễm Xưa - Nguyễn Trọng Tạo
Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên - Thái Bá Vân
Giấc Ngủ Của Cây Đàn - Lâm Thị Mỹ Dạ
Hành Tinh Yêu Thương Của Hoàng Tử Bé - Hoàng Phủ Ngọc Tường
Hạt Bụi Và Tia Sáng - Hoàng Phủ Ngọc Tường
“Huyền Thoại Mẹ” Của Trịnh Công Sơn - Hoàng Long
Một Cõi Âm Thanh - Nguyễn Thụy Kha
Ngày Sau Sỏi Đá - Nguyễn Duy
Người Hải Ngoại Nói Về Trịnh Công Sơn - M. Nguyễn
Người Hát Rong Của Thế Kỷ Hai Mươi - Anh Ngọc
Paris, Tiếng Hát Trịnh Công Sơn - Nguyễn Quang Sáng
Trịnh Công Sơn - Kẻ Du Ca - Bửu Ý
Trịnh Công Sơn Người Thơ Ca - Văn Cao
Trịnh Công Sơn Tỏ Tình Với Cuộc Sống - Trần Hữu Lục
Trịnh Công Sơn Và Tiềm Thức "Thân Phận Mong Manh" - Nhật Lệ
Trịnh Công Sơn Và Tự Khúc Mới - Nguyễn Thụy Kha
Trịnh Công Sơn-Hồng Nhung: Sớm Và Muộn, Xanh Và Chín - Nguyễn Thị Minh Thái
Xin Cho Một Đời... - Khánh Ly.

* Có thể tìm những bài viết trong sách này ở mục Những Kỷ Niệm, Bài Viết , Tưởng Niệm

2. PHÁC THẢO CHÂN DUNG TÔI

Âm Nhạc Mùa Xuân Tình Yêu
Bản Tình Ca ở Lại Với Ai?
Cát Bụi
Chú Lộ
Chữ Tài Chữ Mệnh Cũng Là Bể Dâu
Cuộc Sống Không Thể Thiếu Tình Yêu
Để Bắt Đầu Một Hồi Ức
Giấc Mơ Hạ Trắng
Hồi Ức
Huyên Náo và Tĩnh Lặng
Không Thể Thiếu Tình Yêu
Kiếp Sau Tôi Vẫn Là Người Nghệ Sĩ...
Một Cõi Đi Về
Ngày Văn Cao Trở Lại
Nhật Ký Ở Tuổi 30
Nhớ Về Một Bài Hát
Những Tình Cảm Nhân Loại
Phác Thảo Chân Dung Tôi
Sự Vật, Con Người
Tin Vào Niềm Tuyệt Vọng
Tình Yêu Và Tiếng Hát
Tôi Đã Mơ Thấy Chuyến Đi Của Mình
Tôi Đã Tận Hưởng Tôi Luôn Sống Với Hiện Tại
Trong Âm Nhạc, Văn Cao Sang Trọng Như Một Ông Hoàng
Văn Tự
Viết Và Thở

* Có thể tìm những bài viết của Trịnh Công Sơn trong sách này ở mục Bài Viết

3. BIẾT ĐÂU NGUỒN CỘI
(63 ca từ Trịnh Công Sơn)

Bên đời hiu quạnh
Biển nhớ
Biết đâu nguồn cội
Bốn mùa thay lá
Cát bụi
Chiếc lá thu phai
Chìm dưới cơn mưa
Có một dòng sông đã qua đời
Cỏ xót xa đưa
Còn ai với ai
Con mắt còn lại
Còn tuổi nào cho em
Cũng sẽ chìm trôi
Đại bác ru đêm
Đêm thấy ta là thác đổ
Dấu chân địa đàng
Để gió cuốn đi
Diễm xưa
Đời gọi em biết bao lần
Em còn nhớ hay em đã quên
Em đi trong chiều
Gần như niềm tuyệt vọng
Gọi tên bốn mùa
Hạ trắng
Hôm nay tôi nghe
Huyền thoại mẹ
Lặng lẽ nơi này
Lời buồn thánh
Lời thiên thu gọi
Một cõi đi về
Một ngày như mọi ngày
Mưa hồng
Nắng thuỷ tinh
Này em có nhớ
Ngẫu nhiên
Nghe những tàn phai
Ngụ ngôn mùa đông
Nhìn những mùa thu đi
Như cánh vạc bay
Như chim ưu phiền
Như một lời chia tay
Như tiếng thở dài
Những con mắt trần gian
Ở trọ
Phôi pha
Phúc âm buồn
Rồi như đá ngây ngô
Ru đời đã mất
Ru đời đi nhé
Ru ta ngậm ngùi
Tình nhớ
Tình sầu
Tình xa
Tôi ơi đừng tuyệt vọng
Từng ngày qua
Tuổi đá buồn
Tưởng rằng đã quên
Vẫn có em bên đời
Vẫn nhớ cuộc đời
Vườn xưa
Xa dấu mặt trời
Xin trả nợ người
Yêu dấu tan theo

* Có thể tìm những lời nhạc trong sách này ở mục Bài Hát

Phụ lục (Ba bản nhạc của TCS)
Ướt Mi (nhạc)
Một cõi đi về (nhạc)
Tiến thoái lưỡng nan (nhạc)


4. MỘT CÕI ĐI VỀ

Anh Đã Vắt Kiệt Tình Yêu Cho Đời - Thanh Tùng
Âu Cũng Là "Một Cõi Đi Về" - Nguyễn Quang Sáng
Ca Hát Không Mỏi Mệt Về Phận Người - Trần Thanh Hà
Câu Hát Theo Tôi Như Vết Thương - Mạnh Hà - Nguyễn Minh
Chạm Đến Trịnh Công Sơn - Từ Huy
Chuyện Đùa Cuối Cùng - Quốc Bảo
"Cõi Nhạc" Trịnh Công Sơn - Thanh Thảo
Dạ Khúc - Minh Quốc Lê
Đằng Kia Góc Phố Bên Kia Đời... - Nguyễn Phước Nguyên
Đêm Cuối Với Trịnh Công Sơn - Diễm Chi - Phan Vũ
Điều Phải Tin Trong Ngày “Cá Tháng Tư” - Nguyễn Thụy Kha
Định Mệnh Bắt Anh PhảI Yêu Thương - Anh Ngọc
Em Gái Của Trịnh Công Sơn Nói Về Anh - Phạm Thục
Hội Ngộ Giữa Hư Không - Lê Minh Quốc
Hồn Xác Vô Thường - Hà Văn
Huế Khóc Trịnh Công Sơn - Ngô Minh
Huế Tiễn Đưa Trịnh Công Sơn - Hoàng Bình Thi
Huyền Thoại Cát Bụi - Nguyễn Duy
Khóc Trịnh Công Sơn - Bửu Ý
Lần Hành Hương Cuối - Trịnh Thanh Thủy
Lời Chia Buồn Từ Hà Nội - Phạm Tuyên
Lời Cuối Cùng Cho Phận Người - Hoàng Phủ Ngọc Tường
Lữ Thứ Với Con Người - Trần Ninh Hồ
Mối Tình Đầu Của Tôi Với "Ông Hoàng Tình Ca" Trịnh Công Sơn - Nguyễn Trọng Tạo
Một Diện Mạo Đặc Biệt Của Nền Âm Nhạc Việt Nam - Phó Đức Phương
Một Lần Gặp Trịnh Công Sơn - Phạm Thiên Mạc
Một Thiền Sư Du Ca - Đỗ Minh Tuấn
Nghe Anh Hát "Ra Đồng Giữa Ngọ" - Bạch Mai
Nhạc Sĩ Trịnh Công Sơn và Tuổi Thơ - Trương Quang Lục
Nhật Ký Người Hâm Mộ - Tâm Thơ
Nhớ Tiếc Trịnh Công Sơn - Phạm Tiến Duật
Nhớ Trịnh Công Sơn - Nguyễn Văn Thọ
Như Cánh Vạc Bay - Nam Dao
Những Hẹn Hò Từ Nay Khép Lại - Hoàng Bình Thi
Những Ngày Cuối Cùng Của Nhạc Sĩ Trịnh Công Sơn Ở Bệnh Viện Chợ Rẫy - Bùi Chiến
Những Người Bạn Nhớ Trịnh Công Sơn - MT-LT
Nói Về Nhạc Trịnh Công Sơn - Phạm Duy
Ông Là Của Tất Cả Mọi Người - Khánh Ly
Phố Trịnh - Yên Ba
Ru Người Ngồi Mãi Cùng Tôi - Hồng Nhung
Sơn Đã "Bỏ Ta Đứng Bên Trời Kia" - Đỗ Quang Hạnh
Sơn Ơi, Vĩnh Biệt! - Hồng Đăng
Sự Thật Của Cuộc Ra Đi - Nguyễn Khoa Điềm
Thương Tiếc Trịnh Công Sơn - Trần Văn Khê
Trầm Cảm - Hoàng Trần Cương
Trăm Năm, Một Cõi Đi Về - Đỗ Trung Quân
Trịnh Công Sơn Người Tình Vĩnh Cửu - Nguyễn Trọng Tạo
Trịnh Công Sơn Sống Với Một Tấm Lòng - Phan Hạng
Trịnh Công Sơn Và Bóng Mát Người Mẹ - Đỗ Trung Quân
Trịnh Cung Nói Về Trịnh Công Sơn - Trịnh Cung
Trọn Đời Ca Hát Về Tình Yêu - Chu Sơn
Vài Kỷ Niệm Nhỏ Về Trịnh Công Sơn - Nguyễn Thụy Kha
Vĩnh Biệt Điệu Blue Buồn - Hoàng Phủ Ngọc Tường
Vĩnh Biệt Đời Về Cõi Thênh Thang - Nguyễn Trọng Tạo
Với Vô Vàn Tiếc Thương - Lý Quý Chung

* Có thể tìm những bài viết trong sách này ở mục Những Kỷ Niệm, Bài Viết , Tưởng Niệm

*************************

Nhà Xuất Bản Âm Nhạc và Trung Tâm Văn hoá Ngôn Ngữ Đông tây - Hà Nội
5 -2001