Ở VN, nhưng tôi chưa một lần được gặp mặt nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Dù rằng những bài hát ông từ bé tôi đã thường “lẩm nhẩm” mà chẳng hề biết đến tên người sáng tác. Và lẽ dĩ nhiên tôi cũng chưa được gặp Khánh Ly bao giờ. Nhưng cái tên của chị và Trịnh cứ “ăn cặp” với nhau theo một mối giao tình. Gửi e-mail một cách… hú họa, thế mà chị lại “chịu” viết thư cho tôi, dù chỉ vài dòng ngắn ngủi. Lời lẽ hiền hòa, mềm mỏng như hơi thở... “có những tuần phải hát 3 show ở 3 nơi khác nhau – lên máy bay ráng ngủ để lấy sức hát. Ở bên này họ nói máy bay là nhà cửa cơ đấy”.

Lịch diễn của chị vẫn ken dày, khi Úc, khi Thụy Sĩ, lúc Paris… Chồng chị - nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan đôi khi vẫn thay chị e-mail cho tôi (thông báo rằng hiện giờ chị đang diễn ở xa lắm…) mỗi lần đọc mail thấy giọng thư tôi gấp gáp. Hôm kia cũng thế (30.03.2005), trước ngày giỗ Trịnh, e-mail chúc sức khỏe chị, kể chị nghe một tí tẹo về tình hình báo chí trong nước vào mỗi đầu tháng Tư vẫn rộ lên bài viết về Trịnh Công Sơn. Dù rằng người bạn đời của chị đã nhắn trước rằng chị “vừa đi hát ở Thụy Sĩ về, rất là mệt”, tôi cũng… lần khân với chị một câu hỏi nhỏ về chữ “duyên” Khánh Ly – Trịnh Công Sơn, cái hạnh phúc của Khánh Ly khi hát nhạc Trịnh... Vậy mà chị cũng hồi âm lại, như muốn gửi đến ông – người trân quý của chị một cái nhìn đong sầu trong nỗi cảm thông mênh mang…: “Mối giao tình giữa nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và Khánh Ly, ai cũng biết, dù mọi người biết và hiểu theo mỗi cách. Tôi là người Công giáo, nhưng rõ ràng giữa hai người là một chữ “duyên nợ”, do đó dường như cả hai đã theo nhau suốt một khoảng thời gian dài, không hề có sự ngăn cách mặc dầu… Tôi thực sự chỉ cảm thấy mình… sống thực khi cất tiếng hát nhạc của ông – có lẽ chính ông cũng cảm nhận được điều đó. Và có lẽ chính vì thế mà ông thương tôi, xem tôi như một điều, một người không thể thiếu trong cuộc sống của ông.

Khánh Ly: "Tôi… thán phục nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, bởi ông là một người có một nhân cách vĩ đại"

Tôi… thán phục nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, bởi ông là một người có một nhân cách vĩ đại – như tôi đã từng viết… Chỉ có những người vĩ đại mới làm được những điều vĩ đại và mãi mãi tôi là cái bóng của ông – Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là bóng mát cho cuộc đời tôi và chưa bao giờ tôi muốn bước ra khỏi cái bóng mát êm ái đầy yêu thương đó”.

Tôi đã từng thử tưởng tượng về Khánh Ly và về người nhạc sĩ cánh hạc huyền thoại trong những lời tự sự của chị. Và rồi nỗi buồn cứ bàng bạc đâu đấy trong những trang viết. Người ta nói nhạc Trịnh buồn, ông yếm thế. Nhưng cái đọng lại là gì? Vẫn là tình thương mà chính người bạn đời của Khánh Ly đã trìu mến hiểu mối giao cảm giữa chị và cố nhạc sĩ: “Khánh Ly là người rất hòa đồng với mọi người. Vì KL luôn sống với lời dặn của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn – sống tử tế với nhau và phải có một tấm lòng, dù chẳng để làm gì, dù để gió cuốn đi…”. Mà xem Khánh Ly viết về Trịnh: “Sơn với hai bàn tay gày guộc, những ngón tay dài tài hoa, chắp cho tôi đôi cánh, xỏ vào chân tôi đôi hia bảy dặm. Từ Sơn, tôi đã thành danh, nhưng đó cũng chưa hẳn là điều tôi mong muốn. Tôi có cảm tưởng như vậy. Có phải đời sống là như thế hay sao? Thế là đủ hay sao? Nếu thiếu thì thiếu cái gì và tại sao thiếu? Đời sống tầm thường thế thôi sao? Một đứa trẻ mồ côi, bị gia đình hắt hủi - luôn luôn thèm một mái ấm gia đình, một lời nói ngọt ngào của mẹ, thèm từ một cái áo, một đôi giày. Mà phải là gia đình nghèo khó gì cho cam. Chỉ vì... đúng là tôi sinh ra dưới một ngôi sao không mấy đẹp. Lúc sống lang thang như một người lãng tử, tôi thường tự hỏi mình nhu cầu gì cho đời sống. Sống trong đời sống mình phải có những gì? Tình, tiền, danh vọng? cho đến lúc nghĩ rằng mình đã có đủ những điều mơ ước, tôi vẫn luôn luôn âm thầm.

Hình như không phải như mình nghĩ. Cuộc sống, đời sống, con người sống trong đời chỉ tầm thường thế sao? Một hôm tôi hỏi Sơn: Sống trong đời sống mình cần phải có gì? làm gì? Sơn cười ngón tay dài khẽ đẩy cái gọng kính đang trễ xuống. Câu trả lời ngắn gọn: Cần có một tấm lòng. Tôi nhìn Sơn: "Một tấm lòng?" ở giữa thế kỷ này, giữa thời gạo châu củi quế, giữa thời giá trị của một con người được đánh giá bởi áo quần, nhà cửa, vòng vàng, hột xoàn... Một tấm lòng để làm gì? Sơn nhìn tôi, ngón tay lại đẩy cao gọng kính. "Sống trong đời, ta luôn luôn phải sống với một tấm lòng, phải có một tấm lòng, dù không để làm gì cả, dù chỉ để... gió cuốn đi”. Tôi nhìn sững Sơn không nhớ bao lâu, nhưng chắc là lâu lắm. Cứ ngồi nhìn anh, nhìn vầng trán mênh mông, cúi xuống thật thấp, ngón tay gầy trên những sợi dây đàn. Chiều xuống lúc nào không hay, gió từ sông Hương thổi mạnh. Hình như trời muốn chuyển mưa. Hình như lòng tôi cũng đang chuyển động dữ dội. Một ánh sáng kỳ lạ nào đó vừa chiếu rọi vào cõi tôi u tối, ngu muội. Hình ảnh con nhỏ bụi đời, lúc hàn vi chợt sừng sững trước mắt tôi. Cái ngõ tối lầy lội đường Phan Thanh Giản, cái nhà sàn cầu sắt Đa Kao. Những buổi chiều nằm trên đồi sân Cù Đà Lạt, khóc một mình. Tất cả chợt sống lại hay đúng hơn, ở một lúc nào đó tôi đã chết rồi. Và chiều nay bên dòng sông Hương êm đềm thơ mộng - vầng trán mênh mộng, giọng nói dịu dàng, ánh mắt thăm thẳm, bao dung, Sơn kéo tôi khỏi cái chết ngu xuẩn. Sông vẫn chảy đời sông, suối vẫn trôi đi đời suối, đời người cũng dễ sống và hãy thả trôi đi những niềm đau”.

Ừ thì thôi đi những danh hiệu, quên đi cả những lời ngợi ca, những ý kiến trái chiều nhau… Khánh Ly – Trịnh Công Sơn vẫn được trọn vẹn sống trong nhau, như lời Khánh Ly: “Bằng cách nào đó, chúng tôi vẫn ở trong trí nhớ của mọi người, như ngày đầu ngồi với nhau, vào đời nhau bằng những bản tình ca. Hồn xa rồi, người ta còn có thể sống được không? Trái tim ngừng đập rồi, người ta có thể nào không chết? Chúng tôi đã đến với nhau một lần. Chỉ một lần nhưng xin đủ cho một đời”.