1. KEM KHÔNG ĐƯỜNG

Với những người bị bệnh tiểu đường thì việc kiêng cữ ăn uống tất cả những thức ăn có chứa gluco, nói chung là chất ngọt, hoặc tinh bột là điều bắt buộc, nếu không muốn lượng đường trong máu tăng lên, căn bệnh trở nên trầm trọng hơn, dễ đưa tới nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạnh. Do đó, người bị tiểu đường đặc biệt rất thèm đồ ngọt, nhất là chè hay kem là những thứ có sức lôi cuốn cực kỳ. Rất nhiều người không khống chế được, đã ăn uống cho thỏa mãn cơn khát thèm nhất thời của mình.

Trịnh Công Sơn và tôi đã từng rơi vào tình trạng dở khóc dở cười của cơn khát thèm đó.

Vào một buổi chiều, trời đã tắt nắng, Sơn và tôi đi bộ từ nhà hàng TIB trên đường Hai Bà Trưng, định đi ngược đường Điện Biên Phủ trở về nhà của Sơn ở đường Phạm Ngọc Thạch . Theo cách này sẽ gần hơn rất nhiều so với đi đường Hai Bà Trưng rẽ Nguyễn Đình Chiểu qua Phạm Ngọc Thạch.

Khi vừa từ nhà hàng Tib đi ngược lại, chúng tôi chợt nhận ra bên phải là một quán Kem, trang trí bằng hình vẽ ngộ nghỉnh, màu sắc tươi vui, có lẽ chủ nhân của nó muốn tạo sự thu hút đối với trẻ em. Vì họ hiểu, trẻ em rất thích ăn kem. Trẻ em đã thích, đã đòi thì cha mẹ chúng chỉ có việc đáp ứng, và rất hạnh phúc để được đáp ứng yêu cầu của con cái mình. Nhưng họ đâu ngờ cái quán Kem với cách trang trí vui nhộn kia lại đập vào mắt những người bị bệnh tiểu đường như Sơn và tôi.

Sơn đứng lại trước quán quan sát, vào lúc đó quán thật nhộn nhịp. Trên những chiếc bàn nhỏ không chỉ có trẻ em, mà có cả người lớn và những cặp tình nhân nữa… Họ đang ăn kem, nói cười với tất cả vẻ thích thú thỏa mãn trên nét mặt. Ít nhất là trong góc độ nhìn của Sơn và tôi.

Tôi vẫn chưa hiểu Sơn có ý định gì, định nhắc Sơn về nhà, thì Sơn quay lại nói với tôi:

- Mình có thể vào ăn một ly đi.

Tôi lắc đầu:

- Không được đâu Sơn, kem ngọt lắm.

Sơn vẫn kiên trì:

- Tụi mình chỉ ăn một ly thôi, moi (tôi, tiếng Pháp) thấy thèm lắm.

Tôi cũng cảm thấy cơn thèm đã lên tận cổ nhưng vẫn cương quyết nói với Sơn:

- Mỗi khi thấy thèm đều ăn, thì đường huyết sẽ tăng đó.

Sơn vẫn không chịu thua:

- “Toi (anh, hay mầy, tiếng Pháp) máy móc quá, đâu phải ngày nào mình cũng ăn. Lâu lâu mình mới ăn một lần mà.” Như để thuyết phục tôi, Sơn nhấn mạnh- “Bác sĩ vẫn nói với moi thỉnh thoảng có ăn cũng không sao.”

Nhìn thấy khuôn mặt Sơn, tôi thấy thương bạn mình quá, tất cả mọi dũng khí của tôi biến mất. Tôi mỉm cười gật đầu:

- Ừ, thì ăn. Đâu phải moi không thèm, nhưng cố gắng hạn chế được chừng nào hay chừng ấy.

Bước vào quán, chúng tôi chọn cái bàn bên phải phía ngoài, để được nhìn ra đường, nhìn xe chạy và người đi qua đi lại. Tôi vẫn còn dè dặt, hỏi nhân viên phục vụ khi hai chúng tôi đã ngồi vào bàn:

- Ở đây có bán kem không đường (suger free, tức là một loại đường không phải gluco) không?

Không biết anh nhân viên phục vụ có nghe và hiểu điều tôi muốn nói không, anh nhanh nhẩu trả lời, trên môi điểm một nụ cười thật tươi và hiếu khách.

- Dạ, có.

Sơn nhìn tôi mỉm cười, hứa hẹn một chầu kem thả giàn, có nghĩa là không phải kiêng cử. Tôi cũng háo hức nhập cuộc, vì tin chắc là kem không đường. Chúng tôi mỗi người một ly, rồi thêm một ly nữa. Nhìn Sơn ăn hai ly kem, tôi thầm nghĩ giá như bửa ăn hằng ngày nào Sơn cũng ăn khoẻ như vậy, thay vì uống rượu, chắc anh sẽ mập mạnh hơn nhiều.

Trước khi ra khỏi quán, như để tự thưởng mình, chúng tôi còn mua thêm mỗi đứa một phần, kem được bỏ vào một chiếc bánh như chiếc nón chúc ngược. Trên đường về nhà hai đứa vừa ăn, vừa nói chuyện rôm rã.

Khi qua đoạn đường Điện Biên Phủ, gần tới ngã rẽ vào nhà, Sơn nhìn cây kem trên tay mình, rồi nhìn cây kem trên tay tôi. Sơn bật cười, nụ cười thật hồn nhiên và trẻ thơ. Tôi ngưng ăn, nhìn Sơn ngạc nhiên:

- Sơn cười gì vậy?

Sơn nhìn thẳng vào mắt tôi:

- “Toi” không thấy buồn cười thật sao?

Tôi lắc đầu:

- Không.

Sơn mỉm cười:

- Moi nhớ ông già “moi” hồi đó mới 30 tuổi, đã rất nghiêm chỉnh, đạo mạo, đâu có chuyện cầm cây kem ăn ngoài đường. Còn toi và moi bây giờ đã là U. 60 mà mỗi đứa một cây kem, cầm ăn nghênh ngang ngoài đường, thì không phải là chuyện đáng cười sao?

7.1996

2. RƯỢU GIẤU Ở ĐÂU?

Cuối tháng 4, đầu tháng 5 năm 2000, dù không được Ban tổ chức mời, nhưng chúng tôi vẫn ra Huế dự Festival Huế 2000. Vì như Sơn nói: “Mình là những đứa con của Huế , ngày vui của gia đình sao mình lại không có mặt”. Chuyến đi do Phạm Phú Ngọc Trai, một người bạn của chúng tôi tổ chức. Một nhóm đã đi theo đường bộ trước như Trần Long Ẩn, Từ Huy... Còn Sơn, Trịnh Xuân Tịnh, Bảo Phúc, Phạm Phú Ngọc Trai, Phi Long và tôi thì đi bằng máy bay, hẹn cùng gặp mặt ở Đà Nẳng. Chúng tôi ở Đà Nẳng hai đêm, thăm viếng một vài nơi trước khi đi đường bộ ra Huế. Đến Huế, chúng tôi ngụ tại khách sạn Ngô Quyền, ở đường Ngô Quyền, vì khách sạn Morin đã không còn chỗ cho tất cả đoàn của chúng tôi.

Từ khi biết có Sơn thì ở đây như một rạp hát, người ra vô tấp nập. Không chỉ có bạn bè cũ của Sơn mới tìm đến thăm Sơn, mà khán giả, phần lớn là sinh viên học sinh của đất Thần kinh cũng tìm cách gặp gỡ trao đổi với Sơn, thần tượng của họ trong gần suốt thời gian Sơn trú ngụ tại khách sạn này.

Buổi tối hôm đó, sau khi đã tham dự chương trình biểu diễn thời trang của nhà tạo mẫu Minh Hạnh tại cung Diên Thọ trở về:

Buổi tiệc vui bắt đầu vào khoảng 10 giờ đêm ở khoảnh sân rộng phía sau của khách sạn. Đã có hẹn trước, ngoài những người bạn của chúng tôi từ Sàigòn ra, buổi nhậu có mặt Bửu Ý, Định Giang, Bội Trân…Có thể còn một vài người nữa, nhưng tôi không nhớ rõ.

Cái gì có thể thiếu, nhưng không bao giờ thiếu rượu đối với Sơn, nhất là trong những dịp họp mặt bạn bè vui vẻ như thế này. Không những thế, ai cũng yêu quý Sơn, biết tính Sơn thích uống rượu, ai cũng muốn góp vào cuộc vui, mỗi người một chai. Đối với Sơn “Trò chơi uống rượu gần gũi với đời hơn. Nó là người bạn, người tình, nó là niềm vui và cũng là nỗi buồn, nó là lời an ủi, là niềm phấn khích, nó chia sẻ rồi lại bù đắp. Tóm lại, với người biết uống rượu như một trò chơi tao nhã thì nó là tất cả. Uống rượu để thấy yêu đời, yêu người hơn và thậm chí yêu cả những lập lòe đom đóm ma trơi tình phụ (Trịnh Công Sơn, Trò Chơi, bản viết tay). Việc bạn bè cưng chìu Sơn, yêu thương Sơn luôn muốn thỏa mãn yêu cầu về rượu của Sơn là hành động thật khó phán xét. Vì cả hai đều tự nguyện.

Trước mặt tôi, chỉ có thấy chai và chai. Tôi thật sự choáng ngợp dù chưa uống một giọt nào, rồi khi nhìn lại, thấy thân thể gầy còm của Sơn. Tôi thương bạn mình đến thắt ruột. Bao giờ ở bên Sơn, trong những cuộc rượu tôi luôn sống trong một tâm trạng mâu thuẩn. Một mặt, tôi muốn lao mình vào cuộc chơi, sống đến tận cùng với nó, vì tôi cũng rất thích uống và có thể uống được nhiều nữa. Nhất là khi ở bên cạnh tôi còn có Sơn, giữa đám bạn bè thân thiết. Mặt khác, tôi lại không muốn Sơn dự vào cuộc rượu và càng không muốn cuộc rượu kéo dài. Đơn giản là vì tâm trí tôi luôn luôn lãng vãng số lượng rượu mỗi ngày Sơn đổ vào cái dạ dày mong manh của mình. Nó sẽ giết chết dần, chết mòn Sơn. Đó là điều tôi không muốn. Có điều may mắn đối với tôi là Sơn hiểu rất rõ tâm trạng của tôi, nhưng không phải bất cứ lúc nào Sơn cũng nghe lời can ngăn của tôi.

Nhìn vào thái độ hưng phấn của Sơn và mọi người giữa bàn tiệc, tôi chỉ biết im lặng và tốt nhất là cùng tham dự vào cuộc rượu. Và cũng không mấy khi tôi hòa nhập vào cuộc rượu một cách tự nguyện như hôm nay. Vì bên cạnh tôi có Sơn, giữa bầu không khí bạn bè anh em, nơi miền đất tôi đã sinh ra và trải qua suốt quãng đời thơ ấu, và cũng phải nhiều năm tôi mới có cơ hội quay về.

Cuộc rượu vẫn kéo dài dù đã hơn một giờ sáng, ai nấy đều mệt mỏi, Sơn cũng đã chếnh choáng, nhưng vẫn tiếp tục uống. Dù đã uống khá nhiều tôi bắt đầu thấm mệt, nhưng tôi nhìn thấy trên bàn hai chai Chivas Rigal còn nguyên chưa mở. Tôi thầm nghĩ, nếu cứ tiếp tục, sức khỏe Sơn sẽ có vấn đề ngay. Chắc chắn sáng mai Sơn không thể làm gì được với những công việc đã có dự tính trước. Tôi nghe nói sáng mai Sơn có ý định đi thăm mộ của ba Sơn. Mộ ba Sơn đã được chôn ở Ngự Bình, chỉ có mộ mẹ Sơn và bà ngoại là chôn ở nghĩa trang Gò Dưa. Tôi muốn cuộc rượu ngưng ở đây, nên đã rất kín đáo tìm cách giấu đi hai chai rượu còn lại.

Khi trên bàn đã hết rượu, tôi tuyên bố tạm ngừng cuộc rượu ở đây cho Sơn nghỉ và vì đêm cũng đã khuya. Tất cả mọi người đều tán đồng, Sơn cũng không phản đối, hay không đủ sự tỉnh táo để phản đối, vì anh đã không gượng nổi. Khi Sơn được dìu lên phòng, thì Bửu Ý và Định Giang mới ra về. Định Giang đi xe đạp, chúng tôi bắt Giang để xe lại khách sạn, gọi taxi về. Nhưng Định Giang nhất dịnh không chịu, cứ đòi về bằng xe đạp của mình. Sau đó mọi người ai về phòng nấy.

Sáng sớm hôm sau, thức dậy tôi bước nhanh qua giường của Sơn, vì tôi ở chung một phòng với Sơn. Tôi muốn biết tình trạng sức khoẻ của Sơn thế nào, vì tôi biết Sơn uống nhiều. Nhưng vừa thấy tôi bước vào, Sơn đã lên tiếng hỏi:

- Hai chai rượu hôm qua “toi” giấu ở đâu?

Tôi hơi bất ngờ trước câu hỏi của Sơn, chỉ còn biết nhìn Sơn cười thú nhận.

5.2000