Melbourne, 30 tháng Sáu 2002 - Một buổi chiều nắng vàng, gió lành lạnh. Chương trình ca nhạc thính phòng chủ đề "Tình ca muôn thuở" (Không biết có đúng vậy không nữa) với hai giọng ca Khánh Ly và Tuấn Ngọc được khai màn lúc hai giờ tại Crown Casino.

Mở đầu chương trình là một ca sĩ của vùng Melbourne tên Tuấn Kiệt. Nhân vật này ca mấy bản nhạc đương thời không có gì đặc sắc. Bỏ qua.

Trước tiên là những thất vọng của Kiwi về chương trình này. Thứ nhất, những bài hát mới trong các CDs mới của hai danh ca thượng thặng này không được trình bày trong buổi chiều này. Thiệt là uổng quá đi. Như vậy đây không phải là một tour diễn quảng bá CDs mới. Thứ hai, một vài câu chuyện tán dóc của Khánh Ly và Tuấng Ngọc làm vài khán giả không khoái lắm. Kiwi cũng vậy. Nhưng không lấy đó làm trọng vì có tài có tật mà.

Ban nhạc đệm trong chương trình này đến từ Sydney có tên là The Queenbee. Với một lỗ tai cảm nhạc tồi tệ như Kiwi này thì ban nhạc chơi khá, đặc biệt là người đánh Piano, tên là Trung thì phải.

Chuyện râu ria đã nói xong làm một cái U-turn, vào câu chuyện chính. Có thể nói đây là một may mắn, rất may mắn cho Kiwi có được bốn tiếng đồng hồ lắng nghe hai người ca sĩ mà mình mến mộ nhất trình bày những tác phẩm đã đưa họ lên bậc danh vọng.

Khánh Ly bước ra sân khấu đầu tiên với bản "Gia tài của mẹ". có lẽ dân Melbourne hơi lâu nóng máy theo cách Tuấn Ngọc nói nên mọi người chỉ vỗ tay mà không hát theo. Cái này không giống như hồi Kiwi coi Cẩm Vân hát "Nối vòng tay lớn".

Sau đó Khánh Ly bắt chuyện về Huế, một thành phố với những hàng cây kéo dài hai bên đường mà mỗi khi nắng lên, mỗi cây như một ngọn nến. Một thành phố vương đầy phượng vĩ, mỗi ngày em đi học về, áo trắng qua cầu mỏng manh trong mưa. Và Khánh Ly cười lớn nói với một khán giả, "Thưa chị, em biết chị nghĩ gì rồi..." (Tự kiểm duyệt :P). Đó là dẫn nhập của bài "Mưa hồng". Rất tự nhiên rất thoải mái, tiếng hát khàn mạnh mẽ ấy vang lên mà rất đỗi tha thiết. "Cuộc đời đó có bao nhiêu mà hững hờ...."

Khánh Ly tâm sự cô có thể hát những nốt rất cao, cũng như những nốt thật thấp. Vì lẽ đó cô có thể trình bày đựơc một số tác phẩm đòi hỏi người ca sĩ phải có giọng hát với biên độ rộng của Trịnh Công Sơn, Phạm Duy và Nguyễn Đình Toàn. Một tác phẩm của nhạc sĩ Vũ Thành An- thơ Nguyễn Đình Toàn trình bày trong buổi chiều nay là "Em đến thăm anh đêm ba mươi". Thật tình Kiwi mong là được nghe cô hát bản Căn nhà xưa của Nguyễn Đình Toàn hơn. Em đến thăm anh đêm ba mươi, Còn đêm nào vui bằng đêm ba mươi, Anh nói với người phu quét đường, Xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em." Trước đó trong lời dẫn nhập Khánh Ly có nói, tình yêu ngày xưa thật lãng mạn lắm. Chàng trao thư giấu trong tập sách, nàng trả lời cũng như vậy. Điều đó chỉ có ở riêng Việt nam mà thôi. Không như tụi trẻ bây giờ, hợp nhãn là nói I love you, rồi tới luôn, làm búa lua xua.... Cô cũng nói thêm ông Nguyễn Đình Toàn cua không đựơc cô gái vì ông chì có chiếc là vàng, trong khi cô gái cần cái gì thiết thực hơn. Vàng lá chẳng hạn. Còn Khánh Ly thì chờ mãi mà chả thấy ai tặng chiếc lá vàng nào cả.
"Tay em lạnh để cho tình mình ấm
Môi em mềm cho giấc ngủ em thơm
Sao giao thừa xanh trong đôi mắt ngoan
Trời sắp Tết hay lòng mình đang Tết"

Tiếng hát Khánh Ly, có thể nói chưa bao giờ nghe thấm đến thế. Có ở đó nỗi chua xót vì không nắm trọn tình yêu, có nỗi ngậm ngùi vì hạnh phúc tan vỡ, có cả nỗi bàng hoàng vì khung trời thơ mộng giờ đã là quá khứ.

Bài gì kế tiếp ta? À há, "Ru mãi ngàn năm dòng tóc em buồn, bàn tay em năm ngón ru trên ngàn năm"... Bàn tay em có năm ngón hay chân em có mười ngón thì cũng không can hệ gì, chỉ có điều trước Trịnh Công Sơn chưa ai viết điều này. "Ru mãi ngàn năm giòng tóc em buồn", chỉ với dòng tóc em thôi cũng làm anh luống cuống hồn mình, nói chi "Dáng em trôi dài trôi mãi trôi trên ngàn năm..." Nếu cả người em mà rớt vào anh chắc anh chết!!!!? Đó là Khánh Ly nói, không phải Kiwi.

Cô đọc một đoạn thơ của Trịnh Công Sơn, rồi nói, nếu có dịp năm tới cô sẽ hát cho quí vị đây nghe bài này. Tôi vừa được báo là có biệu hiện ung thư gan, viêm gan C. Nhanh thì sáu tháng, chậm thì một năm. Có thật thế không hở không cô Khánh Ly? Rồi cô tâm sự, tôi không sợ chết, đó là điều tất nhiên, cái quan trọng là sống tử tế với mình với mọi người xung quanh. Trịnh Công Sơn là hình mà tôi (KL) là bóng. Hình mất rồi thì bóng cũng sẽ đi theo thôi. Có buồn lắm không?
"Con chim ở đậu cành tre
Con cá ở trọ trong khe nước nguồn
Cành tre ... í ... a
Dòng sông ... í ... a
Tôi nay ở trọ trần gian
Trăm năm về chốn xa xăm cuối trời
í ... a ... í ... à ... í ... à ... a ...
Xưa kia ở đậu miền xa
Cơn gió ở trọ bao la đất trời
Miền xa ... í ... a
Trời đất ... í ... a
Nhân gian về trọ nhiều nơi
Bâng khuâng vì những đôi môi rất hồng
í ... a ... í ... à ... í ... à ... a ...
Mây kia ở đậu từng không
Mưa nắng ở trọ bên trong mắt người
Từng không ... í ... a
Người xinh ... í ... a
Tim em gửi trọ là tôi
Mai kia về chốn xa xôi cũng gần
í ... a ... í ... à ... í ... à ... a ... "

Trước khi kết thúc phần một, MC Quang Minh có hỏi Khánh Ly căn nguyên của biệt hiệu "Nữ hoàng chân đất". Khánh Ly thực thà kể lại, vào thập niên sáu mươi khi cô vào Sài gòn, cô rất nghèo. Trịnh Công Sơn cũng vậy. Có khi cả hai cùng chia nhau một dĩa cơm. Đêm đầu tiên diễn trước sinh viên cô phải đi mượn váy và giày cao gót của người em gái. Nhưng khi ra sân khấu vì quá lo lắng cô đã cởi giày ra. Ngày hôm sau trên tờ Sống hay Sống thần gì đó, biệt danh "Nữ hoàng chân đất" ra đời...

Phần hai chương trình Khánh Ly lại trở lại với những tình ca của Trịnh Công Sơn.Biết đâu nguồn cội với điệu Swing. Rồi Hoa vàng mấy độ..."xin cho bốn mùa, đất trời lặng gió, đường trần em đi, hoa vàng mấy độ, những đường cỏ lá, từng giọt sương thu, yêu em thật thà..."

Cũng trong chiều nay Khánh Ly trình bày hai bài cô rất ưng ý là "Dấu chân địa đàng" hay "tiếng hát Dạ lan" và "Xin cho tôi". Đã khác nhiều so với Sơn ca Bảy với HCQHVN. Nhưng có hề gì vẫn đó,
"Tiếng ca bắt nguồn từ đất khô
từ mưa gió từ vào trong đá xưa
Ðến bây giờ mắt đã mù
Tóc xanh đen vầng trán thơ
Dòng sông đó loài rong yên ngủ sâu
Mới hôm nào bão trên đầu
Lời ca đau trên cao"
Kiwi nghe mà nổi da gà, rất rõ, rất thấm rất bàng hoàng mà lạnh buốt như lần đấu tiên biết đến tiếng hát Dạ lan.

Ngày KL ra đi, có nhiều người bảo cô đã chết xác lạc vào Vũng tàu. Trịnh Công Sơn đã viết bản Rơi lệ ru người. Năm 1997 khi gặp lại Khánh Ly ơ Canada, ông nói, "anh viết bản này cho Mai". Một bài hát cho Khánh Ly thôi mà cũng có thễ là cho cả ông nữa. Và hơn nữa, những người con gái đi qua đời nhạc sĩ giúp cho ông có thêm nguồn cãm hứng. Ông chỉ yêu chính tình yêu của ông. Một tình yêu ông đã dành cho thân mẫu của mình. Trong nỗi xúc động, "Tôi kính trọng đức độ hơn cả tài năng của ông".
"Thí dụ bây giờ tôi phải đi
Tôi phải đi
Tay chia ly cùng đời sống này
Có chiều hôm đưa chân tôi
Về biên giới mới
Nghe ra
Quanh tôi đêm dài
Có còn ai trong yên vui về yêu dấu
Ngồi rơi lệ ru người từ đây

Thí dụ bây giờ em phải đi
Em phải đi
Đôi tay em dù ưu ái đời
Em phải đi
Đôi môi ngon dù chưa chín tới
Quanh em trăm năm khép lại
Có còn ai mang hoa tươi
Về yêu dấu
Ngồi quên đời xoá hết cuộc vui

Có còn,
Có còn em
Im lìm trong chiều hôm
Nước mắt rơi cho tình nhân
Nếu còn,
Nếu còn em
Xin được, xin nằm yên
Đất đá hân hoan một miền

Nếu thật
Hôm nào em bỏ đi
Em bỏ đi
Sau lưng em còn con phố dài
Những hàng cây loan tin nhau
Rồi im tiếng nói
Quanh đây hoang vu tiếng cười
Có ngày xưa em theo tôi
Cùng ra quán ngồi
Bên đời xe ngựa ngược xuôi

Nếu thật
Hôm nào tôi phải đi
Tôi phải đi
Ôi bao nhiêu điều chưa nói cùng
Với bình minh
Hay đêm khuya
Và từng trưa nắng
Bao nhiêu sen xanh, sen hồng
Với dòng sông hay anh em
Và những phố phường
Chắc lòng rất khó bình an"

Một chi tiết thú vị. Khánh Ly thố lộ rằng Trịnh Công Sơn rất hiếm hoi giải thích tác phẩm của mình. "Mai cứ tập đi, hiểu đến đâu thì hiểu, anh sẽ không giải thích đâu". Và như cô nói "Tôi phải dùng bộ óc không mấy thông minh của mình" để tìm hiểu.

có lúc cô cười nói, nếu quí vị mà chán thì nhớ nói để Khánh Ly đi vào. Never chán, một khán giả kêu lên. KL khẽ cười, vậy thì quí vị mệt rồi, vì đây cũng never chán hát.

Và không ít hơn một lần trong khi hát nhạc Trịnh, Khánh Ly đã khẽ chùi nước mắt. Cũng vì thế mà chiều nay giọng cô Kiwi nghe chừng nghẹn ngào hơn, da diết hơn.

Sẽ hay hơn nếu hôm nay cô trình bày một vài bài trong CD mới "Nếu có yêu tôi" hay một vài tác phẩm cuối cùng của nhạc sĩ họ Trịnh.

Quả là một buổi chiều đáng giá, không uổng gần nửa đời người tự nghe, tự tìm hiểu nhạc Trịnh.